Son periyotta yüksek faizlerle birlikte yurt içinde döviz, altın ve gayrimenkul alımları azalırken, birikim sahipleri yurt dışına yönelmeye başladı.
Türklerin yurt dışında gayrimenkul alımları 2024’ün birinci beş ayında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 51 artışla 1 milyar 62 milyon dolara ulaştı. Son bir yıllık sayı 2 milyar 444 milyon dolar oldu.
Gayrimenkulde yabancıların Türkiye’deki alımları azalırken, Türklerin yurt dışı alımları süratle artıyor.
Türkiye’de gayrimenkulde fiyat artışı enflasyonun altında kalırken zenginler yurt dışına yöneliyor ve ülkeden döviz çıkışına neden oluyor.
Merkez Bankası (TCMB) datalarına nazaran, yurt içi yerleşiklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımları 2024 yılı Mayıs ayında 288 milyon dolar oldu ve Mart ayındaki 298 milyon dolarlık aylık rekora yakın seyretti.
2024’ün birinci beş ayında ise yurt dışı gayrimenkul alımı, geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 51’lik artışla 1 milyar 62 milyon dolara yükseldi ve birinci beş aylık devirlerin rekorunu kırdı.
Yurt dışı gayrimenkul yatırımları, birinci beş aylık devirler için, 2019’da 201 milyon dolar, 2020’de 125 milyon dolar, 2021’de 197 milyon dolar, 2022’de 155 milyon dolar, 2023’te 704 milyon dolar olmuştu. an yurt dışı gayrimenkul yatırımları, 2024’te yüzde 62’lik artışla 597 milyon dolara yükseldi.
BİR YILDA 2,4 MİLYAR DOLARI AŞTI
Türklerin yurt dışı gayrimenkul alımları Haziran 2023 ile Mayıs 2024 ortası devrindeki son 12 ayda da 2 milyar 444 milyon dolara ulaşarak yıllık tepesini yeniledi.
Yurt dışı gayrimenkul yatırımları, 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 163,7’lik artışla 2 milyar 86 milyon dolar ile rekor kırmıştı.
Türklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımı 2020’de 282 milyon dolar, 2021’de 526 milyon dolar, 2022’de 791 milyon dolar olmuştu.
Türklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımlarının ülkelere nazaran dağılımı TCMB datalarında yer almıyor lakin Türklerin genel yurt dışı direkt yatırımlarının ülke kırılımına ulaşmak mümkün.
Gayrimenkul yatırımı artarken, Yunanistan’a 2021’de 21 milyon dolar, 2022’de 52 milyon dolar olan Türklerin direkt yatırımının 2023’te 203 milyon dolara yükselerek dörde katlanmıştı.
Yunanistan üzere Türklerin gayrimenkul alımı yoluyla altın vize müracaatlarında öne çıkan Portekiz’de de kelam konusu direkt yatırım sayısının 2022’de 13 milyon dolarken 2023’te 159 milyon dolara yükselmesi dikkat çekmişti.
Türklerin direkt yatırımlarında 2022’den 2023’e İtalya 26 milyon dolardan 112 milyon dolara, İspanya 39 milyon dolardan 89 milyon dolara, İngiltere 211 milyon dolardan 513 milyon dolara yükselmişti.
YABANCILARA KONUT SATIŞI AZALDI
TÜİK datalarına nazaran, yabancılara yapılan konut satışları 2023 yılında bir evvelki yıla nazaran yüzde 48,1 azalarak 35 bin 5 olmuştu. Bu sayı, 2017 sonrasındaki altı yılın en düşüğü olarak kayıtlara geçmişti.
2022’de yüzde 4,5 olan toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının hissesi, 2023’te yüzde 2,9’a gerilemişti.
2022’de 6 milyar 273 milyon dolarla rekor kıran gayrimenkul kaleminde net yabancı girişi, 2023’te yüzde 43,3’lük düşüşle 3 milyar 560 milyon dolara gerilemişti.
Yabancılara yapılan konut satışları, 2024’ün Ocak-Mayıs periyodunda bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 45,8 azalarak 9 bin 21 adede gerilemişti.
Yabancıların Türkiye’de net gayrimenkul yatırımı da 2024’ün birinci beş ayında geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 26,6 düşüşle 1 milyar 437 milyon dolara geriledi.
Vatandaşlık için gayrimenkul alımlarında gerekli olan fiyat, Eylül 2018’den itibaren 1 milyon dolardan 250 bine düşürülmüş, gelen yansıların üzerine 13 Haziran 2022’de 400 bin dolara çıkarılmıştı.
16 Ekim 2023 tarihinden itibaren ise yabancıların ikamet müsaadesi alabilmek için alacakları taşınmazlarda 75 bin dolar olan alt hudut 200 bin dolara çıkarılmıştı.
Uzmanlar, Türkiye’de dolar bazında fiyatların çok yükselmesi, zelzele riski, vatandaşlık ve ikamet müsaadesi için gerekli limitlerin yükseltilmesi üzere münasebetlerle yabancıların konut alımında düşüş olduğuna işaret ediyor.
YURT DIŞI SEYAHAT MASRAFLARI DE ARTIŞTA
Yurt içi yerleşiklerin yurt dışı seyahat masraflarında de artış devam ediyor.
TCMB datalarına nazaran, 2024’ün Ocak-Mayıs periyodunda yurt dışı seyahat masrafları geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 19 artışla 3 milyar 189 milyon dolara yükseldi.
Yurt içi yerleşikleirn yurt dışı seyahat harcamalarını tabir eden ‘seyahat giderleri’ kalemi, 2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 64,2’lik artışla 6 milyar 653 milyon dolara yükselerek rekor kırmıştı.
TÜİK datalarına nazaran, 2024’ün birinci çeyreğinde yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran yüzde 18,4 artarak 2 milyon 449 bin 225 kişi olmuştu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 727 dolar olarak gerçekleşmişti.
