Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Türkiye Emekçi Partisi’nden (TİP) milletvekili seçilen Seyahat Parkı davası sanığı Can Atalay’ın Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından verilen hak ihlali kararına ait tekrar yargılanması ve tahliyesi kararına uyulmamasını kararlaştırdı. Daire, Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesine yönelik süreçlere başlanması için karar örneğinin TBMM’ye gönderilmesine ve ihlal kararı veren AYM üyeleri hakkında kabahat duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
Yargıtay’ın verdiği karar tartışılırken yüksek mahkemeden yeni bir açıklama geldi.
Açıklamada AYM’nin Yargıtay ve Danıştay’ın içtihatlarını zıt yüz edecek kararlar verdiği öne sürüldü. AYM için “süper temyiz mahkemesi” üzere bir görüş oluştuğu savunulan açıklamada yüksek mahkemenin “yetki aşımlarına artarak devam ettiği” tez edildi. Can Atalay’la ilgili kararda AYM’nin Yargıtay için “anayasayı ihlal kabahatini işlediği ithamında bulunulduğu” ileri sürülen açıklamada “Yüksek yargı kurumlarının saygınlığını zedeleyen ve tenkit hudutlarını aşan haksız reaksiyonlar kederle karşılanmaktadır” denildi.
Yargıtay’ın yazılı açıklamasının tamamı şu biçimde:
– “Kamuoyunun gündemini meşgul eden Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin Şerafettin Can Atalay hakkındaki kararları ile ilgili olarak, kamuoyunun hakikat bilgilendirilmesi maksadıyla aşağıdaki açıklamaya gereksinim duyulmuştur.
“MAHKEMELER ORTASINDA ÜSTÜNLÜK ÖNGÖRÜLMEMİŞTİR”
– Bilindiği üzere, Anayasamızın 146, 154 ve 155’inci hususlarında yüksek mahkemeler; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay olarak düzenlenmiş olup, birbirlerine üstünlük sıralaması öngörülmemiştir. Anayasa Mahkemesi kararlarında olduğu üzere katılaşmış tüm mahkeme kararları herkes için bağlayıcıdır.
– Yargıtay 6 Mart 1868 tarihinde kurulmuş, 155 yıllık esaslı bir geçmişe sahip, isimli yargının en üst temyiz mercii olup üyelerinin tamamı alanlarında uzman ve tecrübeli yüksek yargıçlardan oluşmaktadır.
– Anayasa’nın m.154/1’e nazaran, ‘Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun diğer bir isimli yargı merciine bırakmadığı karar ve kararların son inceleme merciidir.’ Anayasa’nın 154’üncü ve Yargıtay Kanunu’nun 13’üncü hususuna nazaran, Yargıtay’ın isimli yargı alanında hukukun ülkede eşit formda uygulanmasını sağlama vazifesi bulunmaktadır. Hukukun objektif, belli ve öngörülebilir olması, eşitlik ve hukuksal güvenliğin ve bilhassa de adil yargılanma hakkının teminatıdır.
– Anayasa’nın 148. unsurunda ise Anayasa Mahkemesinin vazife ve yetkileri tanımlanmış, bu vazifeler ortasına 07.05.2010 tarih ve 5982 sayılı Anayasa değişikliği ile ‘bireysel başvuru’ da eklenmiş, 2012 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır.
– Ferdî müracaat incelemelerinde Anayasa Mahkemesine başvurulabilmesi için ‘olağan kanun yollarının tüketilmesi’ kaidedir. Yeniden Anayasa’nın 148/5 kararına nazaran, ‘Bireysel müracaatta, kanun yolunda gözetilmesi gereken konularda inceleme yapılamaz.’ halindeki karar ile kişisel müracaatın yargısal hududu çizilmiştir.
“BİREYSEL MÜRACAAT OLAĞAN YAHUT HARİKA KANUN YOLU DEĞİLDİR”
– Bu haliyle kişisel müracaat; temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka ters müdahalelerin kanun yollarında giderilememesi halinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yoludur. Olağan yahut harika kanun yolu değildir. Hasebiyle Anayasa Mahkemesi isimli ve idari mahkemelerce verilen kararları bozan bir mahkeme olmadığı üzere istinaf ve temyiz mercii olarak davaları yine incelemeye yetkili bir makam da değildir.
“AYM YASAL HUDUTLARI AŞTI”
– Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin, ferdî müracaat incelemelerinde vakit zaman anayasal ve yasal hudutları aşarak Yargıtay ve Danıştay uzman dairelerince geliştirilen yerleşik içtihatları aykırı yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek biçimde kararlar alması, kesin karar tesirini büsbütün devre dışı bırakılmasına neden olmaktadır.
AYM’YE “SÜPER TEMYİZ MAHKEMESİ” ELEŞTİRİSİ
– Öteki taraftan, bir kısım kamuoyunun gündemini meşgul eden davalar üzerinden uygulanan irtibat stratejisi ile mevcut anayasal tertip bir kenara bırakılarak Anayasa Mahkemesinin ‘süper temyiz mahkemesi’ olduğu halinde toplumsal bir algı oluşturulmuştur.
– Temel hak ve özgürlüklerin korunması, sadece Anayasa Mahkemesinin değil, tüm yargı organlarının vazifesidir.
– Türk yargı sisteminin nitekim mevcut olan yapısal meselelerinin tahlili için elverişli bir araç olması ümit edilen kişisel müracaatın, mecrasından çıkması, yargı sistemini zayıflatan sistemsel bir sorun haline gelmiştir.
“YETKİ AŞIMI”
– Ferdi müracaat sisteminin faaliyete geçmesinden itibaren üstte özetlenen sıkıntılar Anayasa Mahkemesi üyelerinin de bulunduğu bilimsel toplantılarda defaatle tabir edilmesine, Yargıtay Lideri’nin isimli yıl açış konuşması ile yıl sonu basın kıymetlendirme toplantılarında ve Danıştay Başkanı tarafından Danıştayın kuruluş yıldönümü toplantısında gündeme getirilmesine rağmen, Anayasa Mahkemesinin kararlarındaki anayasal ve yasal yetki aşımı olarak bedellendirilen misal uygulamalar artarak devam etmiştir.
– Bizatihi Anayasayı korumak maksadıyla kurulan Anayasa Mahkemesi, tartışmalara mevzu olan davada, anayasa koyucunun iradesini yok sayarak Anayasa’nın 83’üncü hususundaki atıf nedeniyle somut olaya uygulanması gereken 14’üncü hususunu fonksiyonsuz bırakmıştır.
“AYM’NİN SÖZLERİ GAYE GÖSTERİCİ”
– Anayasal sisteme uymayan bu bakış açısının tesiri ile birtakım kararlarda yüksek mahkeme olan Yargıtay ve Danıştay’ın derece mahkemesi olarak nitelendirilmesi, tartışmalara husus olan Şerafettin Can Atalay belgesinde olduğu üzere terör kabahatlerine bakan ve tamamen yargısal bir misyon ifa eden Yargıtay 3. Ceza Dairesinin ’88. Anayasa Mahkemesince tespit edilen ihlalin altında yatan sıkıntıları giderme tarafında kamu gücünü kullanan makamlar genel bir yükümlülüğe sahip olmasına rağmen Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi içtihadına ters davranmış, emsal ihlalleri tedbire yükümlülüğünü yerine getirmemiş; bilakis müracaatçının anayasal haklarını -Anayasa’nın parlamentoya verdiği bir yetkiyi kullanarak- daraltıcı bir halde yorumlamak suretiyle ihlal etmiştir.’ biçimindeki sözlerle anayasayı ihlal hatasını işlediği ithamında bulunularak maksat gösterilmesi üzere son derece vahim, kabul edilemez hukuksal yanılgılar, ferdi müracaat kararlarının vazgeçilmez lisanı olmuştur.
“ELEŞTİRİ HUDUTLARINI AŞAN HAKSIZ YANSILARI HÜZÜNLE KARŞILIYORUZ”
– Üstte örneklenerek değinilen Anayasa Mahkemesinin uygulamalarının doğurduğu türel sonuçlar gözetilmeksizin, bir yüksek mahkeme olan Yargıtay ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin yargısal misyon ve yetkisi kapsamında verdiği kararlara yönelik yüksek yargı kurumlarının saygınlığını zedeleyen ve tenkit hudutlarını aşan haksız reaksiyonlar kederle karşılanmaktadır.
– Hukuksal güvenliğin, toplumsal barışın ve hukuksal öngörülebilirliğin sağlanması bakımından Anayasa’dan aldığı yetkiyle Yargıtay, ferdi müracaatın mevcut haliyle uygulanmasının doğurduğu meselelerin giderilmesi ve mukayeseli hukukta kabul edilen standartlara nazaran geliştirilmesi konusunda gereksinim duyulan, anayasal ve yasal çalışmalarda gerekli takviyesi sağlamaya her vakit hazırdır.”
