SAM Başkanı Yılmaz, Türkiye’nin kendisine biçilen rolden daha ileride olduğunu söyledi

Yılmaz, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinin Buluşmalarında, “Cumhuriyet’in 100. Yılında: Milletlerarası Stratejik Araştırmalar ve Gelecek Vizyonu” bahisli konuşma yaptı.

Dışişleri Bakanlığının gelecek vizyonunu anlatan Yılmaz, bu devirde global sistemlerin belirli meselelere yanıt verme konusunda önemli sorunlar yaşadığını; global yönetişim kurumları ya da karar alma etrafları ve düzeneklerin tahlil üretemediğini belirtti.

Yılmaz, şu anda önemli bir sıkışmışlık olduğunu kaydederek, Türkiye’nin daha evvel kendisine biçilen rolden daha ileri, daha farklı ve daha güçlü bir noktada olduğunu vurguladı.

Türkiye’ye daha evvel uygun görülen rolün artık küçük geldiği için sistemi zorladığını aktaran Yılmaz, bu türlü bir yerde karar alma düzeneklerine müdahale etmenin ya da bir halde katkıda bulunmanın bu türlü bir stratejiden geçtiğini söyledi.

“İçinde kalarak memleketler arası hukukun hudutlarını zorluyoruz”
Yılmaz, şu anda var olan sistemde memleketler arası hukuka dayalı, kapsayıcı, adil bir idarenin nasıl olabileceği, nasıl bir sistem kurulabileceği arayışıyla siyasetleri şekillendirmeye çalıştıklarını lisana getirdi.

Buna ait Yılmaz, “Uluslararası hukuka uyuyoruz demek, legalist bir perspektiften bakıyoruz demek değil ancak yaptığımız her şeyin legal olması, yaptığımız her şeyin memleketler arası hukuka uygun olması bizim açımızdan değerli. Lakin doğal ki, milletlerarası hukukun hudutlarını zorlayan, dar gelen yerlerini biraz genişletmeye çalışan, aşikâr yerleri dönüştürmeye, değiştirmeye çalışan, sorunlu olan alanlarda mümkün olduğu kadar Türkiye’nin bulunduğu yere, Türkiye’nin çıkarlarına, Türkiye’nin bakışına uygun bir çerçevenin oluşması için de zorlayıcı, hukukun sonlarını da zorlayan bir siyaset üretmeye çalışıyoruz, ancak içinde kalarak.” diye konuştu.

Yılmaz, halihazırda karşı karşıya kalınan global problemlerin da Türkiye’nin temel sorunlarından biri olduğunu kaydederek, bunun için de daha milletlerarası bir alanda farklı bir siyaset üretmeleri gerektiğini söyledi.

Uluslararası planda karşı karşıya kalınan temel meseleleri sıralayan Yılmaz, “Bölgemiz başta olmak üzere silahlı çatışmalar, terörizm, sonları zorlayan bahisler olarak yasa dışı göç, yabancı düşmanlığı, İslam düşmanlığı, iklim krizi, besin krizi ve siber tehditler…” sözlerini kullandı.

Yılmaz, bütün bu sıkıntıların küresel yönetişim sistemlerinde bir dönüşüm gerekliliğini gündeme getirdiğine işaret ederek, “Biz de bu değişiklik için sistemin içinde kalan, sorun çözücü olan, problemlere tahlil arayışıyla yaklaşan, her vakit bir alternatif üretmeye çalışan, elindeki alternatifle yürümeye çalışan fakat bir formda sistemi de dönüştürücü bir aktör olarak bu sistemin içinde kalmaya çalışıyoruz.” dedi.

Stratejik sabır ve kararlılık
Yılmaz, buradaki sistemlerinin temel parametrelerinin stratejik sabır ve yılgınlık bilmez bir kararlılık olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

“İkisi de son derece kıymetli zira stratejik sabır bilhassa bizim milletimiz için çok anlaşılması güç bir kavram. Tez canlı bir millet olduğumuz için çabucak bir şeyleri yapmak istiyoruz, çabucak sonuca ulaşmak istiyoruz, bir an evvel sorunları çözmek istiyoruz. Fakat milletlerarası sistemde sıkıntılar bir anda çözülmüyor. İşte Filistin sıkıntısına bakarsanız 100 yıllık bir sıkıntı.”

Daha derin açıdan bölgesel krizlere bakıldığında 100 yıldan uzun müddettir, Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılmasından bu yana ortaya çıkmış bir sistem sorunu olduğunu söyleyen Yılmaz, Balkanlar, Kafkaslar, Orta Doğu, hatta Akdeniz bölgesindeki krizlerin neredeyse tamamının sebebinin de sistem krizi olduğunu belirtti.

Yılmaz, “Sorunlar eski, sorun güç, çözülmesi için çok önemli angajmanlar, çok önemli diyalog düzeneklerinin geliştirilmesi gerekiyor. Diplomatik yeniliklerin oluşturulması gerekiyor, onun için de biz stratejik sabrı uygulamak zorundayız.” dedi.

“Orta büyüklükteki devletler” denilen devletlerin milletlerarası sistemde yapabileceği en âlâ şeyin de büyük oranda bu olduğuna değinen Yılmaz, şu değerlendirmede bulundu:

“Burada sabrımız tıpkı vakitte kararlılıkla da bir arada örülen bir hali içinde barındırıyor. Kararlılığımız son derece net zira, biz büyük oranda ne istediğimizi biliyoruz. Hangi mevzuyu gündeme getirmek istediğimizi biliyoruz. O mevzunun da takipçisi oluyoruz. Mesela somut örnek vermek gerekirse; Filistin sorunu başladı, herkes olayın daha farklı ve daha şimdiki hususlarına odaklanırken, biz birinci günden itibaren garantörlük sorunu ve Filistin Devleti’nin kurulmasının mecburiliği konusunu gündeme aldık. Birinci günden beri de bu siyasetimizi sürdürüyoruz.”

“Filistin Devleti’nin varlığının tartışılmasında Türkiye’nin değerli katkısı var”
Filistin’de yaşanan acıların, sıhhat, besin, barınma problemlerinin ve ateşkesin Türkiye’nin de sorunu olduğuna işaret eden Yılmaz, bu problemlerin çözülmesinin sorunu ortadan kaldırmadığını ve bunlar bugün çözülse de 5-10 yıl sonra tıpkı problemlerin tekrar yaşanacağını söz etti.

Yılmaz, birebir problemler yaşandığında buna “dejavu” diyeceklerini ve Türkiye’nin bunu söylememek için hem stratejik sabrı hem de kararlılığı bir arada yürütmeye çalıştığını belirterek, “O yüzden de şu anda dünyada şayet Filistin sorunundaki tartışma, terörizm sıkıntısı yahut güvenlik problemi yahut basitçe İsrail’in güvenliği problemi olarak değil de Filistin Devleti’nin varlığının zaruriliği üzerinden tartışılıyorsa, bunda Türkiye’nin bu kararlılığının ve gündeme bu türlü müdahale etmesinin çok kıymetli bir katkısı var.” diye konuştu.

“Küresel hedeflerimizi gerçekleştirmek istiyoruz”
Bahsettiği stratejinin temel parametrelerinden birincisinin öncelikle bölgede barış ve güvenliği tesis etmek olduğuna işaret eden Yılmaz, ikincisinin, Türkiye’nin dış ilgilerini daha kurumsal hale getirmek ve yapısal bir yere kavuşturmak olduğunu söyledi.

Yılmaz, bölgede zenginlik sağlayacak bir iklim oluşturmaya çalıştıklarını kaydederek, son olarak da global maksatları gerçekleştirmeye çalıştıklarını lisana getirdi.

Bölgede barış ve güvenlik sağlamak için yeni ittifak modelleri oluşturmanın farklı ittifak sistemleri manasına geldiğini söyleyen Yılmaz, bu hususlarda biraz daha yaratıcı olmak için çalıştıklarını belirtti.

Yılmaz, somut örnek olarak da Türkiye’nin etrafında devam eden “vekalet savaşlarına” işaret ederek, bunların nasıl yönetilebileceğine ve terör sıkıntısının nasıl denetim altına alınabileceğine kıymet verdiklerini aktardı.

“Ciddi bir ittifak sistemi oluşturulmalı”
Türkiye’nin kaygısının felaketten bir yarar sağlamak olmadığını vurgulayan Yılmaz, tersine herkesin işini görebilecek bir ortak güvenlik sağlayarak ileriye dönük, itimada dayalı ve daha önemli bir ittifak sistemi kurmak olduğunu söyledi.

Yılmaz, bu çerçevede Türkiye’nin önceliklerine ait, “Suriye’de toprak bütünlüğünün sağlanması. Irak’ın toprak bütünlüğünün sağlanıp siyasi istikrarının sağlanması. İran-Suudi Arabistan bağlarında yakınlaşmanın, olağanlaşmanın sağlanması. Orta Doğu’da şu anda Filistin-İsrail sıkıntısında garantörlük düzeneği ve bunun üzerinden Filistin Devleti’nin kurularak buradaki şiddettin denetim altına alınması.” tabirlerini kullandı.

Daha güçlü bir NATO ilişkisi
Yılmaz, Türkiye’nin stratejik bağlantılarına ait de şu görüşleri lisana getirdi:

“Var olan stratejik bağlarımızın güçlendirilmesi derken, yürüyebildiği kadar ve bizim istediğimiz halde elbette NATO’yla bağlarımızın güçlendirilmesi ve Türkiye’nin elbette çıkarına olacak formda, Türkiye’nin yarar sağlayabileceği perspektifin daha da fazla öne çıkabileceği, karar alma düzeneklerinde da daha güçlü olabileceği perspektifle daha güçlü bir NATO bağı. Avrupa Birliği’yle yeni açılan sayfalarla yine tıkanmış sıkıntıları çözmeye çalışarak daha yakın, daha güçlü bir stratejik alakaya çevirme arayışı. Karşılıklı itimadın artırılması, siyasi işbirliğinin ve bir biçimde siyasi dayanışmanın daha fazla artması.”

“Türk dünyasında hür seyahat”
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) konusunda daha fazla işbirliği ve entegrasyona dayalı bir yapılanmanın oluşturulmasının en değerli taşıyıcı ülkelerinden birinin Türkiye olduğunun altını çizen Yılmaz, kelamlarını şöyle tamamladı:

“TDT’nin giderek önümüzdeki dönemlerde Avrupa Birliği gibisi insanın, malın daha kolay hareket edebildiği, Gümrük Birliğinden tutun, vize kolaylaştırılmasına, kimlikle seyahate kadar, ortak para ünitesine kadar uzanacak bir yapıya dönüşmesini hedefliyoruz. Bu, tahminen uzak bir ufuk ancak tahminen ortak para ünitesine gidebilecek kadar ileri bir derinleştirilmiş işbirliği ve entegrasyon modellerini oluşturmak istiyoruz.”