İran’ın İsrail’e yönelik hava saldırısına, Tel Aviv idaresinin vereceği karşılık merakla bekleniyor.
Bölgedeki çatışma halinin berbatlaşması büyük bir tasa olarak masada dururken, İsrail ve İran halklarının, tırmanan tansiyona verdiği yansılara de bakmak gerekiyor.
7 Ekim’den bu yana Gazze’de devam eden İsrail bombardımanı ve son olarak 13 Nisan’da, İran’ın atağıyla bölgede artan tansiyonun toplum üzerindeki tesirlerine yönelik, Kudüs İbrani Üniversitesi’nde bir araştırma yapıldı.
Ankete nazaran İsrailliler, İran saldırısına verilecek karşılık konusunda ikiye bölünmüş durumda.
Halkın yarısından biraz fazlası, yani yüzde 52’lik bir kesiti, İsrail’in mevcut çatışmayı sona erdirmek maksadıyla atağa karşılık vermemesi gerektiğini düşünüyor.
Buna karşılık yüzde 48’i ise mevcut çatışmanın uzaması manasına gelse bile İsrail’in karşılık vermesi gerektiğini savunuyor.
Gazze’de can kaybı sayısı 34 bine dayandı.YÜZDE 44’Ü REFAH OPERASYONUNU DESTEKLİYOR
Önemli bir bilgi de İsrail’in, İran saldırısının akabinde ertelediği Refah operasyonuna ait.
İsraillilerin yüzde 44’ü, ülkesinin dış ilgilerinde bir kriz yaşanması ve ABD ile bağlantılarının ziyan görmesi kıymetine da olsa Refah’ta askeri harekatı destekliyor. Refah operasyonu konusunda yüzde 31’lik kesim ise kararsız olduğunu belirtirken, yüzde 25 aksini düşünüyor.
İran toplumunda da İsrail saldırısına karşılık farklı yansılar var. Füzelerin fırlatılmasının akabinde halkın bir kısmı sokaklara dökülüp kutlamalar yaptı ve bu hareketlerde Filistin bayrakları dalgalandı.
Çünkü İranlılar Tahran’ın bu harekatı ile Şam’daki konsolosluk saldırısının yanı sıra Gazze’nin de hesabının sorulduğunu düşünüyor.
Buna karşılık halkın başka kesiti ise atağın akabinde savaş zıddı telaffuzları yükseltti.
İRANLI SENDİKALAR YOKSULLUĞA DİKKAT ÇEKTİ
İran Özgür Emekçiler Sendikası, İsrail’e yönelik hücumun akabinde yaptığı açıklamada, savaş telaşını lisana getirdi.
İşçiler, açıklamada şunları söyledi: “İslam Cumhuriyeti, İsrail’e yüzlerce insansız hava aracı ve füze fırlatarak bir maceraya atılmış ve derinliği ve kapsamının genişlemesiyle 90 milyonluk bir toplumu kavrulmuş bir toprağa dönüştürecek bir savaş başlatmıştır.”
Öğretmenler ise taarruzun bayan ve çocuklara tesiri ile yoksulluğa dikkat çekti.
İranlı Öğretmenler Sendikaları Uyum Kurulu, şu açıklamayı yaptı: “İran hükümeti İsrail’e onlarca insansız hava aracı ve füze fırlatarak bir atak başlatmıştır. Bu atak yalnızca bir gece sonra sona erse bile, kurbanlar öncelikle acı çeken bayanlar, çocuklar ve bu füze akınlarını finanse etmek için kaynakları çarçur edilen fakirler olacaktır.”
Mahsa Amini’nin mevti, İran’da büyük bir isyan dalgasına yol açmıştı. KADINLARA YÖNELİK DAYATMALAR UNUTULDU
Tahran idaresine muhalif İran basını da soruna farklı bir bakış açısı getirdi.
Haberlerde İranlı bayanların, İsrail ile çatışmanın gölgesinde zarurî başörtüsü takmayı reddettikleri için daha sert baskılarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekildi.
İran İhtilal Muhafızları’nın geçen hafta sonu İsrail’e yönelik füze ve insansız hava aracı operasyonlarına ait haberler öteki olayları gölgede bırakırken, cumartesi günü İran polisinin, “ulusal ve kamusal bir talep” olduğunu sav ettiği yeni bir teşebbüsle bayanlara yönelik yeni başörtüsü düzenlemelerini uygulamaya başladığı bildirildi.
2022’de Mahsa Amini’nin vefatından bu yana sayısı azaltılan “ahlak polisinin” de Tahran’ın merkezi bölgelerinde polis devriyeleri, “ahlak minibüsleri” ve motosikletli polis devriyeleriyle daha güçlü bir varlık göstererek tam güçle sokaklara geri döndüğü kaydedildi.
GAZZE’DEN ÖNCESİ
Hem İran hem İsrail hükümetleri, 7 Ekim’de başlayan katliamlardan evvel içeride önemli imtihanlar vermişti.
İran, Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle tarihinin en büyük isyanlardan biriyle karşılaştı. Özgürlüklerinden vazgeçmeyen İranlı bayanlar, Tahran idaresine geri adım attırmayı başardı ve kamusal alandaki örtünme dayatmasını aşmaya başladı.
İsrail’de ise Hamas’ın Aksa Tufanı saldırısından çabucak evvel yaklaşık 1 yılı geride bırakmış olan hükümet tersi aksiyonlar sürüyordu. Onbinlerce İsrailli her hafta sonu başta Tel Aviv olmak üzere sokaklara çıkarak, “yargı darbesi” oalrak isimlendirdikleri yasa tasarısına karşı Netanyahu ve çok sağcı kabinesini istifaya çağırdı.
Bu aksiyonlarda İsrail polisi, protestoculara sert müdahalelerde bulundu. Çok sayıda kişi gözaltı alındı.
Rehine aileleri ve hükümet terslerinin hareketleri devam ediyor.NETANYAHU İÇERİDEKİ BASKIYI ARTIRABİLİR
Savaş çığırtkanlığının gerisinde duranların yanı sıra İsrail’de, Filistinlilerle dayanışma içinde olan ve Gazze’deki akınlara karşı çıkan güçlü bir savaş aykırısı kesim var. Hatta bunların içinde çeşitli ultra Ortodoks Yahudi topluluklar da yer alıyor.
Şimdi İsrail’in İran’a vereceği mümkün karşılık, tansiyonu bölgesel bir savaşa dönüştürme tehlikesi taşırken, hükümet aksisi aksiyonları de tekrar şiddetlendirebilir.
Çünkü, genişletilmiş bir çatışma haline girilmesi durumunda, İsrail hükümetinin içeride yükselen savaş tersi sesleri daha güçlü halde bastırmaya yönelmesi çok mümkün.
Öte yandan Gazze’nin bu çatışma içinde geri planda kalması, Filistin halkı kadar İsrailli rehine ailelerinin de seslerini daha güçlü çıkarmasına yol açabilir.
Gazze’de gözünü karartan Netanyahu ve çok sağcı hükümetinin, İran’a vereceği karşılık kadar İsrail halkına karşı alacağı tavır da merak konusu.
