Berkeley’deki California Üniversitesi’nde psikoloji profesörü olan ve yazdığı kitaplarla dünya çapında tanınan Dacher Keltner, son derece kolay bir yolla sıhhatimizi nasıl düzeltebileceğimizi anlatıyor.
Keltner, “hayranlık duyma” hissi üzerine ağırlaşıyor ve hayranlık yürüyüşü ismini verdiği teknikle de çok daha sağlıklı olabileceğimizi anlatıyor, üstelik Keltner’ın bu usulü araştırmalarla da kanıtlanıyor.
PARA HARCAMANIZA GEREK YOK
Keltner, ‘hayranlık yürüyüşü’ ismini verdiği tekniği şu sözlerle anlatıyor:
“Hayranlık geliştirmek, farkındalık uygulamalarında olduğu üzere her yerde yapılabilir ve sırf bir yahut iki dakika sürer. Hayranlık duymak için çok paraya gereksiniminiz yok ya da egzotik yerlere seyahat etmenize de gerek yok.
Eğer biraz durup zihninizi yakındaki engin ve gizemli şeylere açarsanız, sözün tam manasıyla her vakit etrafınızda olduğunu görebilirsiniz.
Hayranlık duygusu dikkati kendinizden etrafınızdakilere hakikat kaydırır. Jane Goodall’ın kelamlarıyla kendinizin dışındaki şeylere hayret edersiniz.”
BİREYSELLİKTEN BÜTÜNE
Ünlü psikolog hayranlık duyma ile ilgili yapılan bir testte, sadece bir ila iki dakika boyunca bir okaliptüs ağacına bakmaya yönlendirilen öğrencilerde, başkalarından daha az narsisizm görüldüğünü anlatıyor:
“Bu his; başkalarından farklı olmadığımızı, birbirimize bağımlı olduğumuzu ortaya koyuyor. Birinci çalışmalardan birinde, bir T rex iskeletinin hayranlık uyandıran bir kopyasının yanında duran öğrencilerin benlik hislerinin, paylaşılan kimlik özelliklerine odaklanan karşılıklı bağımlı bir benlik hissine dönüştüğü gözlemlendi.”
YATIŞTIRICI TESİRİ VAR
Pixar’ın Oscar ödüllü ünlü animasyonu “Ters Yüz” (Inside Out) sinemasında bilimsel danışman olarak vazife yapan Keltner, hayranlık duymanın, insanın hudut sisteminin evrimi hakkında pek çok şey anlattığını belirtiyor:
“Beynin bir bölgesi hayranlık yaşadığımızda devre dışı kalıyor. Tüm kendini temsil etme süreçlerinin gerçekleştiği yer de burası: Vaktimi, amaçları, gayretleri, denetim listesini… Lakin hayranlık sırasında sakinleşiyor.”
Ünlü psikolog, hayranlık duyulduğunda, vagus sonumuzun (vagus sonu; beyin ve kalp ortasındaki bağlantısı sağlar, bu hududun bağırsak, böbrek, safra kesesi, akciğer, karaciğer, pankreas, boyun, lisan ve kulaklarla da kontağı bulunur) harekete geçtiğini söylüyor:
“Bu, omuriliğinizin zirvesinde başlayan ve insanlara bakmanıza ve ses çıkarmanıza yardımcı olan büyük hudut demetidir. Bu hudut, hastalıklara saldıran bağışıklık sisteminizin de bir kesimidir ve biz onun her vakit sıcak değil, daha serin olmasını istiyoruz. Hayranlıkla birlikte kalp atışımız yavaşlar, sindirim kolaylaşır. Ayrıyeten hayranlık, iltihaplanma sürecini de yavaşlatır.”
HAYRANLIK YÜRÜYÜŞÜ İLE AĞRILARINDAN KURTULDULAR
Bu kolay metot ile ilgili yapılan bir araştırmaya 75 yaşında yahut daha yaşlı bireyler dahil edilir. Ömrün sonu konusunda endişelenmeye ve depresyona girmeye başladıkları için daha fazla beden ağrısı yaşayan bu kümenin bir kısmı hayranlık yürüyüşüne çıkar. Onlara çocuksu bir merak hissedebilecekleri bir yere gitmeleri söylenir.
Keltner, hayranlık ve merak duymanın, durup etrafımızdaki dünyayı fark etmek kadar kolay olabileceğini açıklıyor: Yeni açmış bir çiçek kadar küçük görünen bir şeyden, tüm gökyüzüne uzanan bir gün batımı kadar büyük bir şeye kadar… Ayrıyeten öteki insanların nezaketine, güzelliğine yahut cömertliğine şahit olmak üzere “ahlaki güzellik” olarak isimlendirilen özelliklere de hayranlık duyulabileceğini belirtiyor.
Çalışmanın sekiz haftası boyunca, hayranlık yürüyüşüne dahil olan kümenin giderek daha fazla hayranlık hissetmeye başladığı, vakitle daha az acı ve badire hissettikleri görüldü.
DAHA NAZİK, DAHA ETRAF DOSTU OLDULAR
Ayrıca çalışmaya katılanların her hafta fotoğrafları da çekildi. Çalışmada hayranlık yürüyüşüne çıkanların fotoğrafın yan tarafına hakikat hareket etmeye başladıkları dikkat çekti. Bir nevi ortadan kayboluyorlardı. Bu da şuurlarının şu olduğunu söylüyor:
“‘Tamam, işte yüzüm var ve onu fotoğrafta kusursuz bir halde konumlandırıyorum’ diye düşünmüyorlar. Kesimi oldukları ve izlerini kaybettikleri daha geniş sahneyle daha çok ilgileniyorlar. Dikkatimizi kendimiz dışındaki şeylere genişletmek değerli.”
Araştırmalar, hayranlık hissine maruz kalan insanların daha nazik, daha etraf dostu ve diğerleriyle daha düzgün ilişki kurduklarını da gösterdi.
