Kızıldeniz’de son devirde yaşanan çatışmalar nedeniyle Katar’a ilişkin sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) gemileri Umman açıklarında beklerken, çatışmalar Avrupa ve global güç piyasalarına daha süratli ulaşmak için bölgeyi kullanan LNG kargo gemilerinin seyahat mühletleri açısından Kızıldeniz’in kritik ehemmiyetini gözler önüne serdi.
Bölgeden, bilhassa Katar’dan Batı ülkelerine ağır fosil yakıt ticareti, özelde de LNG ihracatı yapılıyor. Kızıldeniz üzerinden Süveyş Kanalı kullanılarak Akdeniz’e ulaşılan rota, navlun maliyetleri ve müddetleri açısından en ekonomik alternatifi oluşturuyor.
Bölgede Husilerin İsrail ve ABD’ye ilişkin ya da bu ülkelere ticari emelle seyahat eden gemilere atakları ise birçok ülkeye ve taşıma şirketine ilişkin gemilerin bu rotayı kullanmaktan vazgeçmesine neden oluyor.
Uluslararası gemicilik takip sitelerinin datalarından derlenen bilgilere nazaran, bu hafta başı prestijiyle Katar’a ilişkin en az 3 LNG gemisi Umman açıklarında plansız durakladı. Bu ülkeye ilişkin Al Ghariya, Al Huwaila ve Al Nuaman LNG tankerlerinin konumlarının sabit olduğu görüldü.
Katar’a ilişkin Al Rekayyat isimli bir başka LNG gemisinin de Kızıldeniz’in ortasında durakladığı ve 10 Ocak’tan bu yana pozisyonunu güncellemediği anlaşıldı.
Son haftalarda birçok LNG tankeri, Kızıldeniz rotasını kullanmaktan kaçınmaya ve Ümit Burnu’nun etrafından dolaşmaya başlamıştı.
EN DÜŞÜK MALİYETLİ SEÇENEK
Dünyanın en büyük petrokimya piyasası bilgi sağlayıcısı ICIS’te LNG piyasası analisti olarak çalışan Alex Froley yaptığı değerlendirmede, Katar’ın LNG yüklerini Avrupa bölgesine Süveyş Kanalı yerine Afrika’nın etrafından dolaşarak göndermesi halinde seyahat müddetlerinin iki kattan fazla artabileceğini söyledi.
Froley, Katar’dan yola çıkan bir LNG tankerinin Afrika’yı dolaşarak Türkiye ve Avrupa’ya ulaşmasının yaklaşık 29 gün sürdüğünü belirterek, “Bu, Süveyş Kanalı aracılığıyla gerçekleşmesi halinde 12 günde tamamlanıyor. Bu da mümkün gecikmeler ve Katar’ın tüm teslimatlarını karşılayabilmek için daha fazla gemi bulması gerekebileceği manasına geliyor ki bu da maliyetlerin artması demek” tabirini kullandı.
“LNG savunmasız bir kaynak mı?” sorusuna Froley, “Kilit ticaret rotalarındaki kesintilere karşı savunmasız olabilir. Örneğin kuraklığın suyu azaltması nedeniyle Panama Kanalı’nı kullanmak zorlaşıyor ve artık Süveyş Kanalı da kesintiye uğruyor. Bununla birlikte kesintiler uzun sürerse aslında LNG’nin taşıdığı esneklik de kendini ortaya koyacaktır. Bilhassa boru sınırı gazından muhakkak daha esnek.” cevabını verdi.
Froley, Japonya’nın 2011’de Fukushima’nın akabinde nükleer santrallerini kapattığına ve LNG’ye yöneldiğine dikkati çekti.
Avrupa’nın da Rusya’dan boru sınırları aracılığıyla doğalgaz almayı bıraktıktan sonra daha fazla LNG aldığına işaret eden Froley, “Dolayısıyla orta ve uzun vadede rotalar yine belirlenebilir ve gemiler yeni rotalar izlemeye başlayabilir.” dedi.
Froley, olağanda her ay yaklaşık 30 ila 40 LNG kargosunun Kızıldeniz-Süveyş Kanalı’ndan geçtiğini söyledi.
KIZILDENİZ’DEKİ DURUM
İran’ın desteklediği Yemen’deki Husiler, İsrail’in Gazze’deki akınlarına reaksiyon gerekçesiyle 31 Ekim’de Yemen açıklarında İsrailli şirketlere bağlı olduğunu söyledikleri ticari gemilere el koymaya, kimilerine da dron ve füzelerle akınlar düzenlemeye başladı.
ABD güçleri bu süreçte birçok sefer Yemen’den atılan füze ve kamikaze dronları düşürdüğünü duyurdu.
Husilerin hareketlerinin akabinde çok sayıda gemicilik şirketi, Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma kararı aldı.
ABD, global deniz ticareti güvenliğinin tehlikeye girdiği gerekçesiyle 18 Aralık’ta bir küme ülkenin iştirakiyle Husi güçlere karşı “Refah Muhafızı Operasyonu” isminde çok uluslu “deniz misyon gücü” oluşturulduğunu açıkladı.
Kızıldeniz’de 31 Aralık’ta İsrail ile kontaklı gemiyi ele geçirmeye çalışan Husilere ilişkin 3 hız teknesi, ABD helikopterleri tarafından ateş altına alındı.
Husiler, 10 Ocak’ta da İsrail’e takviye olduğu gerekçesiyle Kızıldeniz’de ABD’ye ilişkin bir geminin füze ve kamikaze dronlarla gaye alındığını duyurdu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu, 11 Ocak’ta ABD ve Japonya tarafından sunulan, Husilerin Kızıldeniz’deki taarruzlarının hemen sonlandırılmasının talep edildiği kararı kabul etti.
Küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’si Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayarak Avrupa ile Asya ortasındaki en kısa rotayı sunan Süveyş Kanalı üzerinden yapılıyor.
