Anayasa Mahkemesi, Seyahat Parkı Davası’nda hakkında 18 yıl mahpus cezası kararı verilen Türkiye İşçi Partisi Hatay Milletvekili Can Atalay’ın ferdî hak ihlali başvurusunu 25 Ekim’de görüşmüştü. Can Atalay’ın ‘Seçilme ve siyasi faaliyette bulunma’ hakkı ile ‘Kişi hürriyeti ve güvenliği’ haklarının ihlal edildiğine oyçokluğu ile karar verilmişti.
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, belgeyi Yargıtay’a göndermiş; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı hususun 3. Ceza Dairesi tarafından kıymetlendirilmesi gerektiği tarafında mütalaa vermiş, Daire ise Anayasa Mahkemesi’nin kararına uyulmamasına hükmedip Atalay hakkında ihlal kararı veren Yüksek Mahkeme üyeleri hakkında kabahat duyurusunda bulunulmasına karar vermişti.
Cezaevindeki Milletvekili Can Atalay’ın avukatlarının 1 Aralık’ta yaptığı bilgilendirmeye nazaran; Atalay hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararına uyulmaması nedeniyle Yüksek Mahkeme’ye ikinci sefer müracaat yapılmıştı. Avukatlar Atalay’ın; ‘Seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı’, ‘Adil yargılanma hakkı’ ve ‘Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının’ ikinci sefer ihlal edildiğinin tespitini ve bu ihlallerin ortadan kaldırılmasını talep ettiği belirtilmişti.
Anayasa Mahkemesi bugün; Atalay’a ait verdiği hak ihlali kararının yerine getirilmemesi nedeniyle yapılan ikinci başvuruyu 13 Aralık’ta görüşme kararı aldı.
AYM, “YENİDEN YARGILAMA VE TAHLİYE ZORUNLUDUR” DEMİŞTİ
Anayasa Mahkemesi’nin birinci ihlal kararının münasebeti, 27 Ekim’de Resmî Gazete’de yayınlanmıştı. Gerekçeli kararda, “Anayasa Mahkemesi’nce müracaatçı hakkında tespit edilen hak ihlallerinin sonlandırılmasına ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına yönelik olarak; tekrar yargılamanın başlaması, mahkûmiyet kararının infazının durdurulması ve ceza infaz kurumundan tahliyesinin sağlanması, müracaatçının hükümlü statüsünün sona erdirilmesi, yine yargılamada durma kararı verilmesi işlerinin yerine getirilmesi zorunludur” değerlendirmesi yapılmıştı.
İSTANBUL 13. AĞIR CEZA MAHKEMESİ BELGEYİ, YARGITAY’A GÖNDERMİŞTİ
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin belgeyi Yargıtay’a göndermişti. Mahkeme, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderilmek üzere, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazı yazmıştı. Yazıda, şu tabirler kullanılmıştı:
* “Anayasa Mahkemesince verilen kişisel müracaata bahis ihlal kararı Mahkememizin kararına ait olmayıp, Yargıtay ilgili Ceza Dairesince verilen tahliye talebinin reddi kararına ait olduğu, evrakın ilgili Daire önünde bulunduğu sırada müracaatçının milletvekili seçildiği ve kişisel müracaata mevzu ihlalin bu Dairenin kararından kaynaklandığı, ayrıyeten ferdî müracaat yapıldıktan sonra ilgili Ceza Dairesince belgenin asıldan incelendiği ve karara bağlandığı, bu sebeple oluşan yeni türel durum karşısında Yargıtay 3. Ceza Dairesince yeni bir kıymetlendirme yapılmasının zarurî olduğu anlaşıldığından belge Cumhuriyet Başsavcılığınıza gönderilmiştir.”
Yerel mahkemenin belgeyi Yargıtay’a göndermesine reaksiyon gösteren Can Atalay, “25 Ekim günlü Anayasa Mahkemesi kararının yerine getirilmediği her bir dakikanın bu ülkede yaşayan herkesin hak ve özgürlüğünü korumakla yükümlü devletin niteliklerine ziyan verdiği açıktır. Lakin ‘ikili devlet’ anlayışını kabul etmiyoruz. Buna alışmayacağız. Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmamasına ait bir ‘irade’ var ise bu iradenin 13. Ağır Ceza Mahkemesi liderine ilişkin olamayacağı açık olduğundan hukuka bağlı olmayan devlet hayalinin sahipleri kimlerdir?” açıklamasını yapmıştı.
YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI, “TAKDİR YÜKSEK DAİRE’NİNDİR” MÜTALAASINI VERMİŞTİ
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Anayasa Mahkemesi kararına karşın tahliye edilmeyen cezaevindeki Hatay Milletvekili Can Atalay’ın durumu ile ilgili mütalaasını, 3 Kasım’da 3. Ceza Dairesi’ne sunmuştu.
Mütalaada; “Hiçbir, devlet varlığına kasteden bir cürmü işlemekle suçlanan bir kimsenin dokunulmazlığını kabul etmez. Aksi bir kabul, adalete olan inancı sarsarak kamu vicdanını da rahatsız eder. … Mahkumiyetine temel sevk ve uygulama unsurlarının Türk Ceza Kanunu’nun 312. hususu kapsamında kalan suça ait olduğu anlaşıldığından, seçimden evvel bu husus kapsamında hata işleyen milletvekili, yasama dokunulmazlığından yararlanamayacaktır. Mahkumun mahkumiyetine mevzu cürüm ve aksiyonları devlet güvenliğine karşı işlenen hatalardandır ve husus kapsamına girmeyeceğini düşünmek mümkün değildir… Tahliye kararının reddi yahut kabulü konusunda takdir yüksek Dairenindir” değerlendirmesi yapılmıştı.
AYM ÜYELERİ HAKKINDA KABAHAT DUYURUSUNDA BULUNULMUŞTU
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın mütalaasının akabinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında verdiği “seçilme hakkı” ve “kişi hürriyeti ve güvenliği” haklarının ihlal edildiği tarafındaki kararına uyulmamasına hükmetmişti.
Daire, “yargısal aktivizm” yapmakla suçladığı ihlal kararı tarafında oy kullanan AYM üyeleri hakkında hata duyurusunda bulunmuştu. Daire tıpkı vakitte Atalay’ın milletvekilliğinin de düşürülmesi süreçlerine başlanması için kararı TBMM Başkanlığı’na göndermişti.
