Avrupa Parlamentosunda (AP) Türkiye hakkında hazırlanan 2022 yılı raporu kabul edildi.
AP’nin Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor’un hazırladığı 2022 Türkiye Raporu, AP Genel Konseyinde yapılan oylamada 18’e karşı 434 oyla kabul edildi. 152 milletvekili çekimser oy kullandı.
ÜYELİK MÜZAKERELERİNİN SONLANDIRILMASI KABUL EDİLMEDİ
Temel haklar, hukukun üstünlüğü üzere mevzularda tenkitlere yer verilen raporda, Türkiye’nin üyelik sürecine ait perspektif ise işbirliği odaklı aktarıldı. Türkiye ile üyelik müzakerelerini sonlandırmayı içeren değişiklik önergesi ise 460 oyla reddedildi, raporda yer almadı.
6 Şubat sarsıntılarından duyulan hüznün yinelendiği raporda, Avrupa Birliği’nin (AB) insani gereksinimlerin karşılanması ve yine yapılanma gayretlerine takviye vermeye devam etmesi gerektiğini belirtildi.
Raporda Türkiye’nin Ukrayna’daki savaşı kınaması ve Ukrayna’nın egemenliği ile toprak bütünlüğüne bağlılığından memnuniyetle kelam edilirken, AB’nin Rusya’ya yönelik siyasetiyle yüzde yüz ahenk gösterme daveti yapıldı.
Raporda şu tabirler kullanıldı:
“(AP), Türkiye’nin Ukrayna ile Rusya ortasındaki müzakereleri kolaylaştırma gayretlerini memnuniyetle karşılar ve Türkiye’nin BM ile birlikte, global tahıl külfetinin giderilmesine yardımcı olmada hayati kıymet taşıyan Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne aracılık etme ve onu canlı tutma konusunda oynadığı değerli rol için takdirini yineler.”
“İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİ EN KISA MÜDDETTE ONAYLANMALI”
Raporda ayrıyeten, Türkiye’den, İsveç’in NATO üyeliğini en kısa müddette onaylaması istendi.
Türkiye’deki demokrasi, yargı ve medyanın bağımsızlığı ile farklı etnik ve dini kümelerle bayan ve LGBTİ haklarına yönelik savların yer aldığı raporda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının tümüne uyma daveti yapıldı.
Raporda Türkiye, etraf ve iklim hareketiyle ilgili AB direktifleri ve kanunlara ahenk konusunda ilerleme kaydetmeye davet edildi.
Türkiye’nin, Ermenistan, Mısır, İsrail ve Körfez ülkeleri üzere birçok ülkeyle münasebetlerini olağanlaştırma istikametinde attığı son adımların memnuniyetle karşılandığı belirtilen raporda, “(AP), Türkiye’nin Avrupa Siyasi Topluluğu doruklarına iştirakini memnuniyetle karşılar.” denildi.
DIŞ POLİTİKA
Raporda Türkiye’nin, AB’nin dış siyasetiyle birçok açıdan farklılık göstermeye devam ettiği kaydedilirken, Türkiye’nin Suriye, Irak ve Libya’da oynadığı role yönelik tenkitlere yer verildi.
Türkiye’nin AB için kilit değerdeki bölgelerden Batı Balkanlar ile özel bağlarının altının çizildiği raporda, Doğu Akdeniz’de son periyotta tansiyonun azalmasına ait olumlu sözler yer aldı.
Raporda ayrıyeten, Kıbrıs’ta tek tahlilin, tek milletlerarası yapıya sahip iki toplumlu, iki bölgeli bir federasyon temelinde olduğu öne sürüldü.
Türkiye’nin, dünyanın en büyük mülteci nüfusuna konut sahipliği yapmaya devam etme eforları takdir edildi, AB Komitesi’ne Türkiye’ye daha fazla dayanakta bulunma daveti yapıldı.
AB’YE İŞTİRAK SÜRECİ “MEVCUT ŞARTLAR İÇİNDE” YİNE BAŞLATILAMAYACAK
AP’nin raporunda Türkiye’nin siyasi, ekonomik, güç ve dış siyaset açısından stratejik ehemmiyete sahip bir ülke, kilit bir ortak olduğu vurgulanarak, AB-Türkiye münasebetlerinin uzun vadeli bir vizyona dayanması ve işbirliği üzerine inşa edilmesi davetinde bulunuldu.
Türkiye’nin AB’ye iştirak sürecinin “mevcut şartlar içinde” yine başlatılamayacağı belirtilen raporda, bağlantıların geleceği için karşılıklı çıkarları kapsayan “paralel ve gerçekçi” bir çerçeve bulmaya yönelik sürecin başlatılması tavsiye edildi.
TÜRK ERASMUS ÖĞRENCİLERİNE VİZE SÜREÇLERİNİ HIZLANDIRIN ÇAĞRISI
Raporda ayrıyeten üye ülkelere Türk Erasmus öğrencilerine yönelik vize süreçlerinin hızlandırılmasına yönelik önlemleri uygulama davetinde bulunuldu.
AP’nin raporları, tavsiye niteliği taşıyor ve bağlayıcılığı bulunmuyor.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN TEPKİ
Bakanlıktan rapora reaksiyon geldi. Yapılan açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Avrupa Parlamentosu’nun (AP) tavsiye kararı niteliğinde olan 2022 Yılı Türkiye Raporu, 13 Eylül 2023 tarihinde AP Genel Kurulu’nda kabul edilmiştir.
Türkiye tersi çevrelerin dezenformasyonuna dayalı haksız itham ve önyargılarla dolu bu rapor, AP’nin gerek ülkemizle bağlantılar gerek AB’nin geleceğine ait her zamanki sığ ve vizyonsuz yaklaşımının bir yansımasıdır. Bu rapor, maalesef AP üyelerinin gündelik popülist siyasetin esiri olduklarını, hem AB’ye hem bölgemize yönelik yanlışsız stratejik yaklaşım geliştirmekten ne kadar uzak kaldıklarını da göstermektedir.
Türkiye-AB ilgilerinin yine canlandırılması için bir fırsat penceresinin açıldığı, kıtamızın istikrarı ve güvenliği açısından böylesi kritik bir periyotta, AP’nin ilgilerimizin belkemiği olan iştirak müzakereleri yerine farklı arayışları gündeme getirmesini akıl dışı buluyoruz.
Ayrıca AP’nin rapora dahil ettiği Ege, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs mevzularında belli çevrelerin tek taraflı görüşlerini yansıtan, tarihi ve hukuksal gerçekliklerden kopuk tezlerinin, bizim için hiçbir kararı bulunmamaktadır.
Önümüzdeki süreçte, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ile ülkemizin vize serbestisi diyaloğunun süratle tamamlanması AB ile ortak gayemizdir. Bu hususlarda atacağımız karşılıklı adımlar, Türkiye-AB münasebetlerini ve iştirak sürecimizi yeni ve dinamik bir düzleme taşıyacaktır.
Ülkemiz, güvenlik, güç, iklim değişikliği, göç, ticaret sapması ve ekonomik zahmetler başta olmak üzere mevcut tüm sınamalar karşısında AB’yi global güç haline getirecek potansiyele sahiptir. Bu gerçeğin tespiti, kimi çevrelerin günlük çıkarlarına teslim olmayan vizyoner bir bakış açısıyla mümkündür.
2024 yılı AP seçimleri sonrasında oluşacak yeni Parlamentonun tarafsız, rasyonel ve yapan bakış açısıyla hareket edeceğini ümit ediyoruz.”
