Küresel deniz ticaretinin yüzde 15’inin yapıldığı Süveyş Kanalı’nda gemi trafiği, son 6 ayda yüzde 85 gerilerken, denizcilik şirketlerinin birçoklarının rotasını kaydırdığı Ümit Burnu’ndan ticari gemi geçişleri yüzde 125 arttı.
İran’ın desteklediği Yemen’deki Husilerin, Kızıldeniz ve Babu’l Mendeb Boğazı’nda İsrail ile ilişkili olduğu düşünülen ticari gemilere taarruzları, geçen yıl aralıkta ağırlaşmasının akabinde sürüyor.
Saldırıların artmasıyla gemi şirketlerinin rotalarını çoğunlukla Ümit Burnu’na çevirmesi, Süveyş Kanalı, Babu’l Mendeb Boğazı ve Ümit Burnu’ndaki deniz ticaret dinamiklerinde büyük değişikliğe yol açtı.
Gemi takip ve denizcilik tahlil sağlayıcısı MarineTraffic’ten edinilen datalara nazaran, Süveyş Kanalı’nı kullanan konteyner, kuru ve yaş yük, Ro/Ro, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), LPG ve karışık kuru yük gemilerinin sayısı son 6 ayda yüzde 85 azaldı.
Husilerin ticari gemilere akınlarının ağırlaşmasından evvelki ay olan Kasım 2023’te Süveyş Kanalı’nı kullanan toplam gemi sayısı 1094 oldu. Aralık 2023’te Husilerin ticari gemilere akınlarının ağırlaşması sonrası milletlerarası gemicilik şirketlerinin rotalarını Ümit Burnu’na çevirmeye başlamasıyla Süveyş Kanalı’ndaki trafik süratle yavaşladı.
Süveyş Kanalı’ndan Aralık 2023’te toplam 923 gemi geçerken, bu sayı ocakta 233, şubatta 94 ve martta 85’e geriledi. Geçen ay ise Süveyş Kanalı’nı toplam 159 gemi kullandı.
Böylece, global deniz ticaretinin yüzde 15’inin yapıldığı ve Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayarak Asya ve Avrupa ortasındaki en kısa rotayı sunan Süveyş Kanalı’nda gemi trafiği, son 6 ayda yüzde 85 yavaşladı.
TRAFİK YÜZDE 60,7 DÜŞTÜ
Babu’l Mendeb Boğazı’nda da gemi trafiği son 6 ayda yüzde 60,7 azaldı.
Bölgede tansiyonun tırmanmasından evvelki ay olan Kasım 2023’te Babu’l Mendeb Boğazı’ndan konteyner, LNG, LPG, kuru ve yaş yük, Ro/Ro ve karışık kuru yük olmak üzere toplam 341 gemi geçerken, bu sayı Aralık 2023’te 310’a, bu yılın ocak ayında da 189’a geriledi.
Boğazı kullanan gemi sayısı şubatta 151, martta 152, nisanda 134 oldu.
ÜMİT BURNU’NDA KESKİN SIÇRAMA
Gemilerin seyahat müddetlerinin 10 ila 12 gün daha uzun olduğu bir rota olmasına rağmen, Kızıldeniz’deki akınlar sonrası Ümit Burnu’nda gemi trafiği süratle ağırlaştı.
Kasım 2023’te Ümit Burnu’nu kullanan gemi sayısı 1682 iken, bu sayı Aralık 2023’te 1800, ocakta 2 bin 699, şubatta 2 bin 728’e yükseldi.
Ümit Burnu’ndaki gemi sayısı martta 2 bin 922, nisanda 2 bin 873 oldu. Böylelikle, son 6 ayda Ümit Burnu’nu dolaşan gemilerin sayısı yüzde 125 arttı.
Özellikle konteyner sayısı bu periyotta yüzde 260, LNG tankeri sayısı ise yüzde 180 artış gösterdi.
Orta Doğu, Avrupa, Asya ve Afrika’daki birçok ülkenin ihracat ve ithalat için büyük ölçüde bağımlı olduğu Kızıldeniz çizgisi, bilhassa Orta Doğu’dan Avrupa’ya ve Rusya’dan Asya’ya petrol ihracatı için ehemmiyet arz ediyor.
‘YETERİNCE KONTEYNER, FİYATLAR YÜKSELİYOR’
İngiltere merkezli milletlerarası lojistik şirketi Westbound Satış Müdürü Tom Stainer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ümit Burnu’nun alternatif bir rota olarak kullanılmaya başlandığını ve birçok nakliye çizgisinin seyahat arası ve süresindeki artıştan kaynaklanan ek yakıt masraflarını karşılamak için tarifelerini yükselttiğini belirtti.
Ümit Burnu rotasının süreksiz bir tahlil olmasının beklendiğini, bu yüzden kelam konusu rotada gemicilik şirketlerinin birkaç ay süreceğini düşündükleri süreksiz bir hizmet sunulduğunu anlatan Stainer, şu anda boş konteynerların Uzak Doğu’ya geri götürülmesinde de aksaklık yaşanmaya başladığını lisana getirdi.
Stainer, bilhassa Çin’e geri dönen konteyner sayısının da çok fazla olmadığının altını çizerek, “Bu durum, Çin’in kimi ana limanlarında ekipman zahmeti yarattı ve birçok Avrupa ülkesinin talebinin arttığı yaz devrine denk geldi. Örneğin, şu anda Birleşik Krallık’ta talep artıyor lakin gereğince konteyner yok. Bu yüzden fiyatlar da daima yükseliyor.” diye konuştu.
Bölgedeki tansiyon tırmanmadan evvel navlun fiyatlarının ortalama 1000-1500 dolar düzeyinde olduğunu anımsatan Stainer, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Şu anda ise 7 bin 500 ila 8 bin dolar ortasında değişiyor. Herkes aşağı üst tıpkı ölçüde mal taşıyor, sonlu kapasite ve konteyner arzındaki düşüş nedeniyle hacimler artmıyor. (Fiyatlara ilişkin) Mevcut durumun önümüzdeki 3-4 ay daha devam edeceğini düşünüyoruz.
Ancak Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz’in ne kadar mühlet devre dışı kalacağını bilmek çok güç zira bu büyük ölçüde jeopolitik gelişmelere bağlı. Münasebetiyle bu sorun çözülene kadar aksaklıklar yaşanacak. Tek yeterli gelişme, nakliye sınırlarının birçoklarının bu durumun uzun vadede devam etmesi halinde programlarını Ümit Burnu’na nazaran düzenleyebilecek olması.”
