TÜRKİYE iktisadının büyümeyesi ve kişi başına gelirin artması dar gelirlilerin yoksulluktan kurtulmasına yetmiyor. Ülkenin varlıklı bölümü, ailesine, meskenler, otomobiller ve bol sıfırlı banka hesapları bırakırken; büyük çoğunluk ise yoksulluğu gelecek nesillere miras bırakıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) araştırmasına nazaran 14 yaş civarında tatile gidemeyenlerin yüzde 69.1’i için tatile çıkmak hâlâ hayal… Misal halde 14 yaş civarında hanesinin maddi durumunu ‘çok kötü’ olarak tanımlayan fertlerin neredeyse yarısı, en düşük gelirli iki kümede yer almaya devam ediyor. TÜİK, 2023 yılına ait ‘Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı’ araştırmasını yayımladı. Araştırmaya katılan 25-59 yaş kümesindeki vatandaşların yeni hayat standardı ile 14 yaş civarındaki şartları karşılaştırıldı.
HER 4 BİREYDEN 1’İ
TÜİK’in birinci kere yaptığı araştırmaya nazaran annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 83.5’i, babası yükseköğretim mezunu olanların ise yüzde 79.5’i üniversite bitirdi. Tam zıddı biçimde annesi lise altı eğitim düzeyinde olanların yalnızca yüzde 21.9’u, babası lise yahut üniversiteye okumayanların ise sadece yüzde 18.4’ü yükseköğretim mezunu olabildi. 14 yaş civarında yaşadığı hanenin maddi durumunu ‘çok kötü’ olarak tanımlayan fertlerin yüzde 25.5’i en düşük yüzde 20’lik gelir kümesinde yaşarken, yüzde 45.2’si ise en düşük iki gelir kümesinde bulunarak maddi durumunda somut bir ilerleme kaydedemedi. 14 yaş civarında ‘çok kötü’ koşullara sahip bölümün yüzde 16.5’i ise en yüksek yüzde 20’lik gelir kümesine girerek sınıf atlamaya başardı.
3 bireyden 2’si tatil nedir bilmiyor
KONUT sahipliği bilgileri de emsal bir tabloyu ortaya koyuyor. 14 yaş ve civarında ailesi kiracı olanların yaklaşık yarısı, yüzde 47.7’si, hâlâ kirada oturuyor. 14 yaş ve civarındayken ailesi konut sahibi olanların yüzde 57.7’si şu anda mesken sahibi iken yüzde 26.3’ü ise kiracı pozisyonuna düştü. 14 yaşındayken tatile gidemeyenlerin üçte ikisinden fazlası için tatil hâlâ ulaşılamaz bir ayrıcalık pozisyonunda. Fertler 14 yaş civarında iken maddi olanaksızlıklardan ötürü tatile gidemeyenlerin yüzde 69.1’i şu anda da tatile gidemiyor. Çocukluğunda ailesi tatil masraflarını karşılayabilenlerin yüzde 59.6’sı tatile çıkabilecek finansal güce sahip. Yüzde 40.4’ü ise artık tatile çıkacak maddi imkana ulaşamıyor.
