Anne-babalara karne uyarısı
Okullarda 2023-2024 eğitim yılının birinci periyodunun sonuna gelindi. Bugün milyonlarca öğrenci karnelerine kavuşuyor. Bu süreç kimi öğrenciler için daha olumlu hislere yol açabiliyorken kimileri için telaş durumu yaratabiliyor. Ebeveynlerin çocuklarının karnelerine eleştirel bakış açısıyla yaklaşmaması gerektiğini söz eden bir vakıf üniversitesinden Dr. Öğretim Üyesi Meryem Demir Güdül, sömestir tatilinin nasıl planlanması gerektiği konusunda velilere tavsiyelerde bulundu.
Meryem Demir Güdül
KARNE YÜZDE 100 GÖSTERGE DEĞİL
Güdül, karnenin öğrencilerin bir devir boyunca sergilemiş oldukları akademik performansın bir göstergesi olduğunu belirterek “Karne, öğrencinin büsbütün yetenekleri ya da sahip olduğu çalışma alışkanlıklarının yüzde 100 göstergesi olamaz. Ebeveynlere de bu perspektiften bakmalarını tavsiye ediyorum. Bunu, öğrencinin muvaffakiyet ya da başarısızlığının bir işareti üzere algılamak eksik olabilir” dedi.
ÇOCUKLA BİRLİKTE KEŞFETMELİ
Güdül, tavsiyelerini şöyle sürdürdü:
– Bence buradaki en kıymetli problem öğrencinin nasıl bir gelişim gösterdiği, kendi içerisindeki gelişimi ve birebir vakitte neye muhtaçlık duyduğunu keşfetmek. Yani ebeveynler kıymetlendirici eleştirel bir gözden çok çocukla birlikte keşfetmeli, çocuğu ve onun akademik ömrünü birlikte anlamalı.
İzmir: Balçova ilçesindeki Asil Ender İlkokulu’nda birinci sınıfta okuyan öğrenciler karnelerini aldı.
KIYAS YAPMAK OLUMSUZ
Ebeveynlerin çocuklarını bir öbür çocukla kıyaslamaması gerektiğini belirten Güdül, şunları söyledi:
– Ebeveynlerin çocuklarını öteki çocuklarla kıyaslamaları ya da karne sonuçlarına nazaran onlara yönelik cezalandırıcı hatta ödüllendirici davranışları ne yazık ki çocuklar üzerinde olumsuz tesirler gösteriyor. Zira başkalarıyla kıyasladığımız vakit muvaffakiyet denetim edilemez bir hale dönüşüyor. Denetim edemediğiniz bir şey üzerine çalışmakta çok manalı değil.
– O yüzden ebeveynler, çocukların kendi muvaffakiyetleri içerisinde ve kendi gelişimleri üzerine odaklanmalı. Bu türlü olduğu vakit çocuklar daha az telaş yaşayıp süreçle ilgili daha fazla denetim hissine sahip oldukları için çalışma motivasyonları artabilir.
ÇOCUĞA OLUMLU GERİ BİLDİRİMLER VERMELİ
Çocuklara ödül vermenin çok gerçek bir yaklaşım olmadığını söz eden Güdül, kelamlarına şöyle devam etti:
– Kimi ebeveynler bu karne sürecine bağlı olarak çocuklarını ödüllere boğabiliyor. Ne yazık ki çocukların başarılarına yönelik ödüllendirmelerde istediğimiz başarıyı ya da istediğimiz davranışın kalıcılığını yakalayamayabiliriz. Zira ödül vermek çocukların aslında doğal olarak yaptığı bir şeyi dıştan denetim etmek manasına gelir ve mükafatlar daima sürdürülemez. Mükafatların her vakit çocuk için tıpkı bedeli taşıması mümkün olmayabilir. Ebeveynler çocuğun performansına ait olumlu geri bildirimler vermeye itina göstermeli.
Kırklareli Atatürk İlkokulu’nda da öğrenciler karne heyecanı yaşadı.
– Buradaki anahtar nokta davranışlara ilişkindir, kişiliğine ait değil. Mesela çok uyanıksın üzere geri bildirim çocuğun denetim edemeyeceği bir şey üzerine geri bildirimdir ve çocukta başarısız olduğunda zeki değilim üzere bir algı yaratabilir. Bu da ne yazık ki çocukların daha çok korku yaşamasına ve çalışmaktan uzaklaşmasına yol açabilir. O yüzden gereğince gayret harcadın, bu devir çalışmakta çok ısrarcı oldun, zorlansan bile çalışmayı sürdürdün üzere davranışlarına yönelik geri bildirimler yapılmalı.
– Buna bağlı olarak da elbette ki ödüllendirme süreci olabilir. Bunu kendisinin istediği bir süreçte ve davranışıyla ilişkilendirmeden yaşadığı güç periyodun sonunda keyifli bir orta tatili üzere düşünmek fonksiyonel olacaktır. Bu ortada cezalandırmak hiç uygun bir prosedür değil, çocuklarımıza ceza vermek onların bize daha çok öfkelenmesine ve sürece ait olumsuz bir tavır geliştirmesine yol açabilir. Bu nedenle çocuklar okuldan uzaklaşabilir diye konuştu.
KESİNLİKLE CEZALANDIRICI-YARGILAYICI OLMAYIN
Bazı öğrencilerin özel öğrenme zahmetleri olduğunu söyleyen Güdül, ailelere dönük ikazlarını sürdürdü:
– Kimi öğrenciler ne kadar odaklansa da öğrenmeyle ilgili yaşadıkları zorluklar üzere faktörlere bağlı olarak başarısızlıkları olabiliyor. İşte burada ebeveynler eleştirel tavırdan fazla keşfedici bir tavır içerişinde olup çocuğun yaşadığı başarısızlığın kaynaklarını birlikte keşfetmeli. Şayet burada ruhsal süreçler yani tasa, dikkat dağınıklığı, öğrenme zahmeti üzere durumlar kelam hususuysa bunlarla ilgili de yardım almaları çocuğun akademik muvaffakiyetini artırmada epey tesirli bir formül olabilir.
– Velilerin mutlaka yapmaması gereken şey cezalandırıcı yargılayıcı bir tavırdır. Tıpkı vakitte hiç önemsememek, boş vermek ya da başarısızlıkları görmezden gelmekte bir o kadar makus. Burada yapılması gereken şey buna gereğince değer vermek, bunun değerli bir gösterge olduğu, başarılı durumların takdire açık başarısız durumların ise gözden geçirilip birlikte çözülecek problemler olarak kıymetlendirilmesi en ülkü tahlil olabilir.
Karabük: Şehit Mehmet Dinçel İlkokulu’nda okuyan öğrenciler karnelerini aldı.
ARA TATİL İÇİN BİRLİKTE GAYE BELİRLENEBİLİR
Özel ihtiyaçlı çocukların kendi içerisinde kıymetlendirilmesi gerektiğini bildiren Güdül, orta dnem içinse şu tavsiyeleri sıraladı:
– Orta periyotta büsbütün derse odaklanmak ya da büsbütün tatil üzere iki uçlu seçenekten ortalarda olmayı daha çok öneriyorum. Burada yapılacak şey şu; karnenin sonucuna bağlı olarak çocuğun gereksinimleri üzerine konuştuktan sonra çocukla birlikte orta tatil için bir maksat belirlenebilir. Bu orta tatilde çocuk neleri yapmak istiyor, ebeveyninden ne bekliyor? Bunlar konuşulmalı. Kesinlikle tembel gün diye tanımlayabileceğimiz, çocuğun hiçbir şey yapmadığı, büsbütün özgürce oyunlar oynadığı bir gün sağlanması çok değerli.
– Bunun dışında çocuğun gereksinimlerine bağlı olarak bir plan ve program çerçevesinde ebeveynin de beklentisine uygun formda bir planlama yapabilirler. Çocuklarımızı meskende ders çalışmaya zorladığımız vakit muhtemelen ekrana yöneltmiş olacağız. Onun yerine ders çalışmanın, cümbüşün ve toplumsallığın yer aldığı bir program çok daha fonksiyonel olur.