Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay milletvekili Can Atalay’ın avukatlarının, infazın durdurulmasına ait İstanbul 3. İnfaz Hakimliği’ne yaptıkları müracaatın reddedilmesine itirazı üzerine evrak, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderildi.
Başvuruyu pahalandıran mahkeme heyeti, “infazın durdurulması tarafında temel mahkemesinden talepte bulunulabileceği, yapılacak kıymetlendirme sonucunda yine yargılama yahut infazın durdurulması istikametinde karar verme yetkisinin temel mahkemesinde olduğu” gerekçesiyle belgenin, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesini kararlaştırdı.
NE OLMUŞTU?
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Can Atalay’ın “Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” savıyla 18 yıl mahpusla cezalandırılmasına ve bu cürümden tutuklanmasına karar vermişti.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, mahallî mahkemenin kararını hukuka uygun bulmuştu.
Sanık Atalay, 14 Mayıs’taki 28. Periyot Milletvekili Genel Seçimi’nde TİP’ten Hatay milletvekili seçilmiş, bunun üzerine avukatları “milletvekili seçilmesi nedeniyle hakkındaki yargılamanın durması ve tahliye edilmesi” talebiyle Yargıtay’a müracaat yapmıştı.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise talebin reddine hükmetmişti.
Atalay’ın avukatları da milletvekili seçilerek yasama dokunulmazlığı kazanan müracaatçının, yargılamada durma kararı verilmesi talebinin reddedilerek yargılamaya devam edilmesi nedeniyle “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma” hakkının, tahliye talebinin reddedilmesi nedeniyle de “kişi hürriyeti ve güvenliği” hakkının ihlal edildiğini öne sürerek, Anayasa Mahkemesine ferdi müracaatta bulunmuştu.
Başvurunun akabinde süreç devam ederken Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Seyahat Parkı davasında Can Atalay’a verilen 18 yıl mahpus cezasını onamıştı.
AYM KARARI
Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Atalay’ın ferdî müracaatında, “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma” hakkı ile “kişi hürriyeti ve güvenliği” haklarının ihlal edildiği sonucuna varmış, ayrıyeten Atalay’a 50 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetmişti.
Yüksek mahkemenin münasebetinde, Atalay’ın 28. Devir Milletvekili Genel Seçimi’nde milletvekili seçildiği, yasama dokunulmazlığına sahip olduğu konusunda kuşku bulunmadığı belirtilmişti.
Atalay’ın durumunun, Anayasa’nın 83. unsurunun ikinci fıkrasında yer verilen istisna kapsamında olduğu gerekçesiyle yargılanmasına devam edildiği ve tutuklu bulunduğu anımsatılan kararda, Atalay’ın, TBMM’de yemin edemediği ve milletvekilliği misyonunu fiilen yerine getiremediği aktarılmıştı.
Bunun, müracaatçının seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkına müdahale manasını taşıdığı anlatılan kararda, yüksek mahkemenin daha evvel de misal durumlarda hak ihlali kararlarına hükmettiği hatırlatılmıştı.
Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin, Atalay’ın yasama dokunulmazlığından faydalanamayacağı kanaatine vardığı aktarılan münasebette, “Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi içtihadına muhalif davranmış, benzeri ihlalleri tedbire yükümlülüğünü yerine getirmemiş, tersine müracaatçının anayasal haklarını -Anayasa’nın parlamentoya verdiği bir yetkiyi kullanarak- daraltıcı bir biçimde yorumlamak suretiyle ihlal etmiştir” tespiti yapılmıştı.
“YENİDEN YARGILANMALI”
Anayasa Mahkemesi tarafından ihlal kararına bağlı olarak tekrar yargılama kararı verildiğinde, mahkemenin tekrar yargılama sebebinin varlığını kabul konusunda rastgele bir takdir yetkisi bulunmadığına işaret edilen münasebette, şu tespitlere yer verilmişti:
“Dolayısıyla bu türlü bir karar kendisine ulaşan mahkemenin yasal yükümlülüğü, Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararı nedeniyle yine yargılama kararı vererek devam eden ihlalin sonuçlarını gidermek üzere gereken süreçleri yerine getirmektir. Derece mahkemesi, Anayasa Mahkemesi kararı kendisine ulaşır ulaşmaz -ilgili adap kanunlarında düzenlenen yargılamanın yenilenmesi kurumundan farklı olarak- taraflarca müracaat yapılmasını beklemeksizin tekrar yargılama yapmak yükümlülüğündedir.”
AVUKATLARININ BAŞVURUSU
Can Atalay’ın avukatlarının İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına yaptığı “infazın durdurulması” talebi reddedilmişti.
Avukatlar, karara itiraz etmek üzere İstanbul 3. İnfaz Hakimliği’ne müracaatta bulunmuştu. İtirazı kıymetlendiren hakimlik de “infazın durdurulması” talebini reddetmişti.
