Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P Küresel, savaş nedeniyle İsrail’de turizmin durma ihtimalinin İsrail iktisadı üzerinde “minimal” bir tesir yaratabileceğini ancak Mısır, Ürdün ve Lübnan’da kıymetli sıkıntılara neden olabileceğini açıkladı.
S&P, Mısır’ın turizm gelirlerindeki yüzde 10 ila yüzde 30’luk bir düşüşün, merkez bankasının müdahale etmeyi tercih etmesi hâlinde ülkenin döviz rezervlerinin yüzde 4 ila yüze 11’ine mal olabileceğini iddia ederken, hâlihazırda harap olmuş bir iktisada sahip Lübnan’ın gayrisafi yurt içi hasılasında (GSYH) yüzde 10’luk bir düşüş olabileceğini belirtti.
Turizm geçen yıl Lübnan’ın cari süreçler istikrarına yüzde 26, Ürdün’ün yüzde 21, Mısır’ın yüzde 12 ve İsrail’in yüzde 3 oranında katkı sağladı. S&P, 2011’deki “Arap Baharı” sırasında turist girişlerinin Mısır’da yüzde 33, Ürdün’de ise yüzde 20 oranında düştüğünü belirtti.
ÜLKE MESELELERİ BÖLGESEL TESİRE YOL AÇABİLİYOR
Seyahat şirketleri yabancı turistlere Kudüs, Ürdün’deki Petra ve Mısır’daki piramitler üzere bölgenin en önemli tarihi ve kutsal yerlerini gezdiren paketler sunduğundan, bir ülkede yaşanan sorun ekseriyetle bölgesel bir tesire yol açabiliyor.
Yaklaşık bir ay evvel çatışmaların tırmanmasından bu yana İsrail’in AA- olan notunu “negatif görünüm”e indiren ve Mısır’ın notunu bir kademe düşürerek B-‘ye indiren S&P, turizm gelirlerinde yüzde 70’lik bir düşüş senaryosu kestiriminde bulundu.
Turizm gelirlerindeki bu türlü bir düşüş, Covi-19 salgınının doruğundaki düşüşe benzeri olabilir. S&P analistlerine nazaran bu durum Mısır ve Ürdün’ün döviz rezervlerini sırasıyla yüzde 26,6 ve yüzde 22,2, Ürdün ve Lübnan’ın GSYH’lerini ise sırasıyla yüzde 8,5 ve yüzde 23 oranında azaltabilir.
Analistler, bu büyüklükteki bir düşüşün bile İsrail iktisadı üzerindeki direkt tesirinin “asgari” seviyede olacağını zira turizmin İsrail’in cari gelirlerinin yüzde 3’ünden daha azını oluşturduğunu belirttiler. Sonuç olarak, turizm gelirindeki yüzde 70’lik bir düşüş İsrail’in döviz rezervlerinde yalnızca yüzde 2’lik bir kayba eş bedel olmakta.
Bununla birlikte analistler, geçen ayki derecelendirme notunda yer alan İsrail’in GSYH’sinin savaş nedeniyle 2023’ün dördüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 5 düşeceği kestirimini tekrarladılar. Bu varsayım gerçekleşirse, İsrail iktisadının 2023’teki büyüme oranı yüzde 1,5’e ve 2024’teki büyümesi yüzde 0,5’e düşebilir. (RUETERS)
