AKP, memur maaşlarında artış öngören kanun teklifini dün TBMM Başkanlığı’na sundu. 17 unsurluk teklifte emeklilerin maaşlarında yapılacak artışla ilgili düzenleme yer almazken milyonlarca emekli ve memurun beklediği enflasyon oranı da dün Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı.
Emekli ve memur maaşlarını belirleyecek olan kelam konusu haziran ayı enflasyonu 3,92 ve yıllık enflasyon ise yüzde 38,21 olarak açıklandı.
Ankara’daki emekliler, aylıklarına yapılacak olan artırıma ait soruları yanıtladı. Memur emeklisi Emine Akbulut, emekli maaşının yetersiz olması nedeniyle yiyeceklerinden kıstığını belirterek şunları söyledi:
“ŞU ANDA ZAR GÜÇ GEÇİNİYORUM”
*Şu anda zar sıkıntı geçiniyorum. İki bireyiz, kendi meskenimiz. Daha 10 yıldır ben konutumun borcunu ödüyorum. Bu yılın ekiminde bitecek. Devlet memuru emeklisiyim, daha yeni bitecek Ekim’de. Benim aldığım maaş, 8 bin 300 lira. Memurlara 22 bin lira maaş verilecek herhalde.
*Ben de memur emeklilerinin en az 17-18 bin lira alması gerektiğini düşünüyorum. Benim özlük haklarım elimden alındı emekli olurken. Ondan ötürü yetersiz. Ben zar sıkıntı geçiniyorsam öteki 4 çocuk ailesi, 2 çocuk ailesi nasıl geçinecek? Meskeni kira olanlar nasıl geçinecek?
“YİYECEKLERDEN KISITLIYORUZ”
*Çoğu şeyleri kısıtlıyoruz, yiyeceklerden kısıtlıyoruz. Gezmiyoruz, tatile gitmiyoruz. Başımızdakilerin defolup gitmesini istiyorum. O kadar sonumuz bozuk ki… Biz halk olarak çok mağduruz. Çok makûs durumdayız. Psikolojimiz aslında alt üst.
*Halka yapmadı, kendi memurlarına yaptı. Aslında ‘kendi memurum’ demiyor mu? Kendi memuruna artırımı yaptı. Halkı umursamıyor. Ölmüş mü kalmış mı? Yaşıyor mu yaşamıyor mu? Besleniyor mu beslenmiyor mu umurunda değil. Onun için ben bu hükümeti istemiyorum. Nefret ediyorum, defolsun gitsin başımızdan.
“BU HAK MI?”
*Ben devlet memuru emeklisi olarak benim maaşım 8 bin 300, yani minimum fiyatın altında kaldı. 33-34 yıllık devlet memuru emeklisiyim, o kadar hizmet verdim aldığım maaş bu. Bu hak mı? Ben soruyorum, bu hak mı?”
“FAZLA PRİMLER NE OLACAK?”
Başka bir SSK emeklisi ise 5500 prim kuralı ile emekli olan EYT’liler ile ortasında adaletsizlik olduğunu belirterek şunları söyledi:
*5500 prim ile emekli olanlar var. Ben 25 sene çalıştım. 8 sene de fazla çalıştım. EYT olarak bize vurdu, 33 sene çalışmışlığım var. Artık ben 5500 prim ödedim, 9000 primim var; 4 bin fazla primim var. Bu neden ödenmiyor?
*Şimdi EYT’liler 5500 ile emekli oldu; benimle tıpkı maaşı alıyorlar. Onlar da 7 bin 500 lira alıyor, ben de 7 bin 500 lira alıyorum. Ben olağanda 6 bin 850 maaş alıyordum. Artık EYT’liler ile 7 bin 500 lira alıyor.
*Aramızda 650 lira fark var. Diyorlar ki; ‘7 bin 500 lira alanların üstüne artırım yok’ diyorlar. Bana bir senede 650 lira artırım yapılmış oluyor. Yani bizim fazla primimiz ne olacak? Biz emekli olarak bu para ile geçinebilir miyiz?
*Normal emekli maaşımızın 12 bin lira olması gerekiyor. Biz bu adaletten mutlu değiliz. En düşük emekli maaşın 10 bin 500 olması lazım. Bize bir senede yapılan 650 lira artırım. Bizim fazla primlerimiz neden ödenmiyor? 5500 prim isteniyor, 9000 primim var benim. Fazla primler ne olacak?
“GEÇİNEMİYORUZ, O BİR GERÇEK”
Ahmet Erken ise emekli maaşına yapılması beklenen artırıma ait şunları dedi:
“Geçinemiyoruz, o bir gerçek. En az yüzde 50 olmalı diye düşünüyorum. Benim aklımdan geçen o. Memura yüzde 80 küsur verildi. En azından ona yakın olması lazım. Yüzde 50 civarında falan olursa yeterli olur diye düşünüyorum.”
“İNSANCA YAŞAYACAK SEVİYEYE GETİRİLMESİNİ İSTERİZ”
Erken, emeklilerin en büyük meselesinin parasızlık olduğunu söyleyerek kelamlarına şöyle devam etti:
*Geçinmek sıkıntı, her şey kıymetli. Markete gidemiyoruz. Gitsek, iki bir şey aldığımız vakit 100-150 lira tutuyor. Emeklinin maaşı en az 7 bin 500 liraya çıkardılar fakat mesken kiraları olmuş 10 bin lira. Adam 7 bin 500 liranın üzerine 2 bin 500 lira daha katacak, mesken kirası verecek.
*Ondan sonra ne yapacak? Uygunlaştırılması lazım. İyileştirilmezse sahiden emeklinin yapabileceği bir şey yok. Bir gücü yok. Meskeninde badire çıkar, sokakta dert çıkar; para olmadığı vakit cepte her yerde düşünce çıkar.
*En az yüzde 50 olsun isteriz. İrade onlarda. Bizimki bir temenni. İnsanların da varlıklarını sürdürecek seviyede, insanca yaşayacak seviyeye getirilmesini isteriz.
“BİR ÇAY PARASI BULUP DA BİR YERE GİDEMİYOR”
Güngör Bahadır ise mevcut emekli fiyat ile konut kirası bile ödenemediğine reaksiyon gösterdi. Bahadır, şunları söyledi:
“Bir adamın konutu yoksa, emekliyse, aldığı para 7 bin 500 lira; bu para ile bu adam nasıl kira ödeyecek de geçinecek? Bir ülke kuzu pirzola 5 liraysa, hayvanların otu 10 liraya satılıyorsa o emeklilere yazık. Toptan sabun fabrikasına göndersinler. Bak, parklarda bütün oturanlar emekliler, bir çay parası bulup da bir yere gidemiyor. Akşama kadar burada oturuyor; şayet konutu varsa, geçineceği bir oturacak meskeninde. Yoksa akşama kadar parkı bekliyor, akşam da meskene gidip yatıyor. Bir bardak çay 5 lira. Nasıl geçinsin bu beşerler?”
“GEÇMİŞTE DAHA DÜZGÜN GEÇİNİYORDUM”
Bahadır, emekli maaşının ne kadar olması gerektiğine ait soruya şu cevabı verdi:
*Biz ne bilelim, büyükler bilir. Gönül ister ki bir emekli tatilini yapabilsin lakin nerede? Gördün mü sen hiçbir emeklinin tatil yaptığını?
*Adam bir de iş buluyor geçineyim diye, tatili bırak. 2 bin 800 lira maaş alırken ben şekerin kilosunu 5 liraya alırdım. Artık 7 bin 500 lira maaş alıyorum, şekerin kilosu 25 lira. Yağı ben 35 liraya alıyordum, artık yağ 150 lira. Benim alım gücüm yok.
*Benim paramı ne kadar artırırsan arttır. Katladıktan sonra değişmiyor ki… Geçmişte daha uygun geçiniyordum. Zerzevat haline giriyorum, meyvelerin yüzüne bakıyorsun. Meyve var, 10 liraya da var fakat yenmez.
“ÖNCE PİYASADAKİ ARTIŞA SON VERİLMESİ LAZIM”
Sezai Ceylan isimli bir öteki emekli ise şunları söyledi:
*Emeklilerin büyük çoğunluğu minimum fiyatın altında geçinmek zorunda kalıyor. Bu insanların bakmakla yükümlüm oldukları aileleri var. Aldığı parayı yalnızca kendine kullanmıyor. Hele ki mesken sahibi olmayan beşerler için çok daha büyük sorun.
*Önceki devirlere bakarsak artık, emekli ikramiyesi ile konut almak üzere bir avantajı vardı insanların. Artık o da yok. Mesken sahibi olamıyorlar. Konut sahibi olmayınca bu şartlarda en az ölçü olan 7 bin 500 lirayı kiraya vermek zorunda kalıyor.
*Emekli maaşını artırsın fakat ondan evvel piyasadaki artışa son verilmesi lazım. Hem kira olarak hem de ekonomik girdiler olarak. Bunların durması gerekiyor. Bunları durduramadığın ölçüde maaşları artırmak çok tahlil olmuyor.
*2018 öncesinde kısıtlı olsa da tatil yapılabiliyordu. Tatil artık bir hayal oldu. Zira tatilde yapacağı harcamayı bir yerde biriktirme talihi yok.
*Kıyaslama yapmak gerekirse şu anda piyasada insanların hayatını sürdürdüğü eserlerde artışı oranında en azından artırım olması lazım. TÜİK dataları, gönderiyor ancak kendileri de büyük ihtimalle inanmıyorlar.
*Çünkü inanılır üzere değil zati. Biz gündelik hayatımızda da görüyoruz esasen. Yaptığımız alışverişimizde de görüyoruz onu. (ANKA)
