Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye ortasında tam manasıyla ‘vize krizi’ yaşanıyor. Krizin nedeninin Türkiye’deki Suriyeliler ile sistemsiz göçmenler olduğu aktarılırken, yaklaşık üç yıldır süren vize derdinin son haftalarda arttığı öğrenildi.
AB ile Geri Kabul Mutabakatı imzalayan Türkiye, hem bu mutabakatın aleyhine uygulandığını, hem de ‘üyelik süreci ve vizesiz seyahatla ilgili’ verilen kelamların tutulmadığını görünce geri alımı durdurdu. Bunun üzerine, başta Almanya olmak üzere tüm Avrupa ülkeleri de Türk vatandaşlarına vizeleri durdurma noktasına getirdi.
YÜZDE 90 ORANINDA SORUŞTURMA
AB, vizeleri uygunca kısıtlarken, Türkiye’deki Suriyeli ve Afganlar nedeniyle ‘Güvenlik soruşturması kuralı’nı genişletti. Bu kapsamda vize reddinde oranlar yüzde 50’leri aştı. Vize isteyenlerle ilgili güvenlik soruşturmaları, 2020 öncesinde yüzde 5 iken, geçtiğimiz aylarda yüzde 90’a yükseldi.
AB ile Türkiye ortasında restleşmeye varan ‘vize sorunu’ evre aşama şu biçimde geldi:
1) GERİ KABUL YÜRÜMEDİ: Avrupa Birliği ile Türkiye ortasında imzalanıp 2016’da yürürlüğe giren Geri Kabul Mutabakatı gereği, AB üyesi ülkeye ulaşan bir Suriyeli ya da öbür göçmen, siyasi iltica hakkı alacak durumda değilse, Türkiye’ye gönderiliyordu. Yerine Avrupa, Türkiye’den seçtiği diğer göçmeni alıyordu. Böylelikle nitelikli yahut eğitimli göçmenler Avrupa’ya gidiyor, başka bireyler ise Türkiye’de kalıyordu.Bu sistemle Avrupa, yılda ortalama 5000 seçilmiş göçmen aldı. Türkiye’nin bundan rahatsız olduğu öğrenildi.
2) VİZESİZ AVRUPA KELAMI TUTULMADI: Geri Kabul Muahedesi imzalanırken, ’90 günlük vizesiz seyahat’ kelamı ile AB üyelik sürecinin tekrar başlaması sözünü veren Avrupa Birliği, bu kelamlarını tutmadı. Bunun üzerine, Türkiye tepki gösterdi ve 2020’den itibaren bu biçimiyle Geri Kabul Muahedesi’ni uygulamamaya başladı.
3) AVRUPA DA VİZEYİ SERTLEŞTİRDİ: Türkiye’nin hali üzerine AB, hem vize vermeyi yavaşlattı, hem de güvenlik soruşturmaları getirdi. Güvenlik soruşturmasının temelinde ise, Suriyeli ve Afganlar’ın Türk vatandaşlığın almaları, isimlerini kolay halde online değiştirip ‘Türk ismi almaları’ yatıyor. Avrupa, bu durumdan sonra vizeye başvuran herkes için Güvenlik Soruşturması talep etti. Güvenlik Soruşturmaları için evraklar Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’na gönderiliyor.
4) AB İLE İŞ YAPANLAR MAĞDUR: AKP iktidarının, hesapsız-kitapsız imzaladığı Geri Kabul Muahedesi’nin doğurduğu bu kriz, AB ile iş yapan Türk vatandaşlarını da etkiledi. AB içinde vize zıddı bir ‘konsensus-uygulama birliği’ oluştu ve şu sıralar az sayıda kişi vize alamıyor.
5) AİLE BİRLEŞİMLERİ DE DURDU: Vizedeki bu kriz, yalnızca iş dünyasını ya da turist vizesi almak isteyenleri değil, Almanya’dan evlenenleri de olumsuz etkiliyor. Türkiye’deki eşini ya da çocuklarını yanına aldırmak isteyenler, bir yılı aşkın müddettir vize randevusu bekliyor. Randevu alınabilirse, süreçlerin bitmesi de yıllar sürecek.
