Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Anabilim Kısmı’nda misyon yapan Prof. Dr. Davut Alptekin, Türkiye’deki sıtma olaylarına dikkat çekerek, “Suriye’den gelen mülteci hareketleri, sıtma olaylarının görüldüğü ülkelere seyahat edenlerin sayısının ve ticaret bağlantılarının artması nedeniyle yurt dışı kaynaklı sıtma hadiselerinde artış görülmektedir.” dedi.
25 Nisan Dünya Sıtma Günü kapsamında, her yıl sıtma hastalığının önlenmesi ve denetimine yönelik çalışmaların devamlılığına olan muhtaçlığı vurgulamak ve toplumun hastalık ile ilgili bilgilendirilmesini sağlamak emeliyle dünya genelinde çeşitli etkinliklerin düzenleniyor.
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyoloji Anabilim Kısmı’nda vazife yapan Prof. Dr. Davut Alptekin de 25 Nisan Dünya Sıtma Günü münasebetiyle açıklama yaptı.
“BİNLERCE İNSAN HAYATINI YİTİRİYOR”
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından sıtma hastalığını denetim etmek gayesiyle dünya genelinde yürütülen başarılı çalışmalar sonucunda son yıllarda kıymetli ilerlemeler kaydedildiğini hatırlatan Prof. Dr. Alptekin, “Bu gelişmelere karşın, DSÖ’nün 2019 yılı raporuna nazaran 2018 yılında 228 milyon olay 405 bin vefat geçekleştiği, 2020 yılı raporuna nazaran de 2019 yılında 229 milyon olay, 409 bin mevt gerçekleştiği bildirilmiştir. Bu ölümlerin çoğunluğunu da beş yaş altı çocuklar oluşturmaktadır” dedi.
Prof. Dr. Davut Alptekin
“YURT DIŞI KAYNAKLI SITMA OLAYLARINDA ARTIŞ GÖRÜLÜYOR”
Ülkemizde sıtma hastalığına neden olan parazitin Plasmodium vivax olduğunu tabir eden Prof. Dr. Alptekin, “Bu parazitin neden olduğu sıtma geçmişte yaygın görülen bir hastalık iken yürütülen başarılı çalışmalar sonucunda 2010-2013 yıllarında Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa’da son olaylar görülmüş, bunların da nüks olay olduğu bildirilmiştir. 2014 yılından sonra yerli hadise görülmemiştir.
Tespit edilen yeni olayların yurt dışı kaynaklı olduğu bildirilmiştir. Hala de yurt dışı kaynaklı sıtma olayları tespit edilmektedir. Lakin ülkemizde sıtma etkenini nakleden anofel cinslerinin bulunması, iklim ve çevresel faktörler, bilhassa savaş nedeniyle Suriye’den gelen mülteci hareketleri, sıtma hadiselerinin görüldüğü ülkelere seyahat edenlerin sayısının ve ticaret bağlarının artması nedeniyle yurt dışı kaynaklı sıtma hadiselerinde artış görülmektedir.
Ayrıca ülkemizin sıtmanın yayılabileceği subtropikal bölgede yer alması ve iklim değişikliği nedeniyle sıtma riski hala devam etmektedir” diye konuştu.
“SİNEK SOKMASI NEDEN OLABİLİR”
Sıtma’nın ekseriyetle parazit taşıyan sivrisineklerin kan emmek için insanları sokmasıyla bulaşan bir hastalık olduğunu belirten Alptekin, “Hastalık belirtileri, hastalık taşıyan sivrisineğin sokmasından 7 ila 15 gün sonra ortaya çıkmakla birlikte bulguların daha uzun müddette ortaya çıkması da mümkündür.
İlk belirtileri ateş, baş ağrısı, üşüme ve kusmadır. Hastalığın, tanımlanabilmesi bilhassa son yıllarda hadise olmaması nedeniyle bilmeden uzayabilir. Sıtma tedavisi olan bir hastalıktır. Erken teşhis edilip tedavi edildiğinde tam güzelleşme olur. Sıtma tedavisinde parazitin alındığı bölgedeki ilaç direncine nazaran farklı küme ilaçlar kullanılmaktadır. Plasmodium falciparum tipi sıtmanın dirençli suşu tedavi edilmez ise mevtle sonuçlanabilir. Sıtma tedavisinde kullanılan ilaçlar bakanlığımız tarafından fiyatsız temin edilmektedir” diye belirtti.
Sıtmanın görüldüğü ülkelere seyahat edenlere ikazlarda bulunan Prof. Dr. Davut Alptekin şunları söyledi: “ Sıtma riski yüksek olan bölgelere seyahat edenler, esirgeyici ilaçları kullanarak kendilerini koruyabilirler. Bu ülkelerden dönüşte baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, karın ağrısı, kas ve eklem ağrısı şikayetleri olması durumunda kollayıcı ilaç kullanılmış olsa dahi en kısa müddette bir sıhhat kuruluşuna başvurulması son derece değerlidir.
İlaç tercihi, seyahat edilen yere, vektörlere maruz kalma mühletine, parazit direnç durumuna, bulaşın düzeyine ve mevsimselliğine, kişinin yaşı ve hamile olma üzere durumlara nazaran değişir. Ülkemizde korunma hedefli sıtma ilaçları Bakanlığımızın Türkiye Hudut ve Kıyılar Sıhhat Genel Müdürlüğü’ne bağlı Seyahat Sıhhati Merkezlerinden fiyatsız olarak temin edilebilmektedir.”
TÜRKİYE’DE SITMA TEHLİKESİ VAR!
Ülkemizde sıtma eradike edilmesine karşın vektör sivrisineklerin tehlike arz ettiğini vurgulayan Alptekin, “Zika virüsü vektörü Asya kaplan sivrisineği (Aedes albopictus) ülkemizde bulunmazken Karadeniz, Trakya ve Ege Bölgelerinde yerli duruma geçmiştir. Ayrıyeten bu tipler Uzak doğuda DSÖ bilgilerine nazaran Dank humması, Sarıhumma, Zika virüsü üzere hastalıkları bulaştırarak yılda 725 bin kişinin ölülüne neden olmaktadır. Dang humması 110’dan fazla ülkede görülmektedir.
Her yıl, dünya genelinde 50 ila 100 milyon ortası insan hastalığa yakalanmaktadır. Ayrıyeten yarım milyon kişinin hastaneye yatmasına ve her yıl yaklaşık 12 bin 500 ila 25 bin kişinin vefatına neden olmaktadır. Tüm bu nedenlerden ötürü etraf koşulları da dikkate alınarak etrafa ve insan sıhhatine ziyan vermeden sivrisinekler ile uğraşa devam edilmelidir” dedi.
